ศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยทรายอันเนื่องมาจากพระราชดำริตั้งอยู่ในเขตพื้นที่พระราชนิเวศน์มฤคทายวัน ตำบลสามพระยาอำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรีห่างจา กรุงเทพมหานคร ตามระยะทางถนนเพชรเกษม ประมาณ 220 กิโลเมตร อันเป็น พื้นที่ซึ่งพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระบรม ราชโองการให้ประกาศเป็นเขตอภัยทานสัตว์เมื่อปีพ.ศ. 2467 ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 22,627 ไร่แต่เดิมพื้นที่แห่งนี้เป็นผืนป่า ขนาดใหญ่อุดมสมบูรณ์ไปด้วยทรัพยากรธรรมชาติมีพืชพรรณ ไม้และสัตว์ป่านานาชนิด โดยเฉพาะเนื้อทรายเป็นสัตว์ประจำถิ่น อาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก
และลงมากินนำ้ในลำห้วย จึงได้ชื่อว่า “ห้วยทราย”